سیستم های مدیریت کیفیت

ك گ
   

كؤپوك: حباب

كؤتو: پيس

كؤتور: سطح ناصاف

كؤتوك: ريشه درخت، ريشه، كنده

كؤچري: مهاجر، كو****

كئچيت: گذرگاه، معبر

كؤرپه: نوزاد

كؤز: زغال افروخته

كؤشك: قصر

كؤك: بن، ريشه

كؤكداش: همريشه

كؤكس: آغوش، باغير

كؤلگه: سايه

كؤندم: فرصت، امكان قلق

كؤنه‌ز: لجباز

كؤنول: خاطر، دل

كؤهله‌ن: اسب پروار

كؤوره‌ك: ترد، لطيف

كؤينه‌ك: پيراهن

كؤيول: غار

كئييك: آهو

كالاوا: خرابه

كرتيك بورون: بيني كوتاه

كرتيك: بريده، ناقص

كروان قيران: ستاره سحري

كسر: برش، سلاح سرد

كسرلي: داراي برش، متنفذ

كسسه‌ك: كلوخ

كسگين: برا، قاطع، تيز

كسگينليك: قاطعيت

كسه يول: راه ميان‌بر

كسيك: بريده شده، ختنه شده

كسيملي: قاطع

كل: كچل

كل: نر، اؤكوز

كوتان: يئر سوره‌ن، جوت سوره‌ن، يئر سؤكن

كوتباش: كم عقل

كوتله: مردم، توده، ملت، اولوس، خلق

كوتوال: نگهبان قلعه

كوره‌ك: پارو

كوره‌ك: پشت، ظهر

كوْسا: كوسه

كوسه‌گن: دل نازك، زودرنج، قهرو

كوسو: قهر، رنجش

كولتور: فرهنگ، مدنيت، اويغارليق

كوْما: ائو، آلاچيق

كوْمور: زغال

كيپريك: مژگان

كيچيلتمه: تحقير، تصغير

كير: چرك

كيمليك: هويت

گؤبك: ناف

گؤبه‌لك: قارچ

گؤتورگه: ساختار، پايه

گئچمه‌ن: رهگذر، عابر

گئچه‌ري، گئچه‌رگي: گذرا، بي ثبات

گئچيجي حكومت: حكومت موقت

گئچينه‌جك: امرار معاش، گذران زندگي

گئده‌رگي: ناپايا، رفتني

گئديش: روند

گؤرتوگه: ساختار، فرم، زيربنا، طرح

گؤركم: ظاهر، نما

گؤركملي: خوش منظر

گؤرمه‌ميش: نديد بديد

گؤرمه‌ميش: نديد بديد

گؤره‌جك: سرنوشت

گؤرو: وظيفه

گؤروش: بينش، نقطه نظر

گؤروش: ديدار

گؤرونتو: پديده، فنومن

گئري: عقب

گؤزده‌ن دوشموش: مغضوب، دل‌آزار

گؤزله‌مك: مواظب بودن، هادير اولماق، ايره‌ليگ اولماق

گؤزله‌يين: مواظ باشيد

گؤزلوك: عينك

گؤزه‌للمه: توصيف، مدح

گؤستريش: نمايش

گئن: ائنلي، گشاد

گئنئل: عمومي

گؤنده‌رن: فرستنده

گئنيش: وسيع،پهناور

گؤوده: بدن

گؤيه‌رتي: سبزي

گؤيه‌رچين: كبوتر

گؤيوش: سبزه، آدم چشم زاغي

گئييم: پوشاك، لباس

گديك: گردنه

گرچك: حقيقت

گرده‌ك: حجله

گرگين: بحران

گره‌ك: بايد، لازم، نياز، واجب، بايسته

گره‌كلي: لازم

گزه‌گن: سياح، سياره، توريست

گزينتي: سياحت

گله‌جك: آينده

گله‌جه‌يي: سال آينده

گله‌نك: دب، رسم، تكنولوژي

گلير: درآمد

گليشمه: شكل گيري، تبلور، روند

گلين: عروس

گمي: كشتي

گميرگه‌ن: جونده

گه‌ميرچك: غضروف

گه‌ييش: مشورت

گه‌ييشمه‌ك: مشورت كردن

گه‌ييشمه‌ن: مشاور، رايزن

گوپون: پتك سنگين

گوجوره‌مه: تجاوز به عنف

گوداز: لو

گودازا وئرمك: به باد دادن

گودكچو: نگهبان، ديده‌بان

گورنج: افتخار، اعتماد

گوزگو: آينه

گوزلوك: پاييزه

گوكسل: آسماني

گولمه‌جه: لطيفه، جوك

گوله‌ش: كشتي

گوله‌شمه‌ك: كشتي گرفتن، زور آزمايي كردن

گوله‌گن: خنده‌رو

گولونج: مضحك، آدم مسخره

گون آشيري: يك روز در ميان

گون آيدين: روز بخير

گونئي: جنوب

گوندم: برنامه كار روزانه

گونه باخان: آفتاب گردان

گووشه‌ين: نشخوار كننده

گووه‌نجه: كفالت، تضمين‌ مالي

گووه‌نمك: افتخار كردن، باليدن

گيدي: پست، رذل، بي‌اعتبار

گيرده، ديغيلماز، توپپاخ: مدور، گرد

گيريش: ورود

گيرينج: به تنگ آوردن، ذله كردن، بيزار كردن

 د و ز
دؤردم: چهار نعل، Dördəm

دؤزوم: صبر ، شكيب، Dözüm

دؤشه‌نه‌كلي: مفروش، Döşənəklı

دؤنرگه‌: چرخ، فلك، دوران، روزگار، Dönərgə

دؤنگه: پيچ (راه)، Döngə

دؤنه‌ر: دوره، روزگار، Dönər

دؤنوم: سرپيچ، خم كوچه، Dönüm

دئوريم: انقلاب، Devrim

دؤيه نك: پينه دست، مرتع فقير از علوفه (مرتعي كه بر اثر چراي دامها علوفه‌اي در آن نمانده باش)، Döyənək

دؤيوش: جنگ، زدوخورد، Döyüş

دؤيوشچو: مبارز، Döyüşçü

دؤيوشداش: همرزم، Döyüşdaş

دؤيونتو: ضربان، هيجان، تپش، Döyüntü

دابان: پاشنه، Daban

دادلدالانماق: پناه گرفتن، مخفي شدن، Daldalanmaq

دادلي: شيرين، بامزه، Dadlı

داراق: شانه، Daraq

دارتماق: آسياب كردن، Dartmaq

دارتيش: تشنج، Dartış

داريسقال: دار يئر، تنگنا، Darısqal

داريشليق: تنگا، Darışlıq

داز: كچل، Daz

دازالاق: كچل، طاس، Dazlamaq

داشقين: لبريز، Daşqın

داشليق: سنگلاخ، Daşlıq

داشينار مال: مال منقول، Daşınar mal

داشينماز مال: مال غير منقول، Daşınmaz mal

داغارجيق: انبان، تغار كوچك، Dağarcıq

داغليق: كوهستاني، Dağlıq

داغيدان: ناشر، Dağıdan

داغينيق: پراكنده، به هم ريخته، Dağılıq

دالاق: طحال، Dalaq

دالدا: خفا، Dalda

دالغا: موج، Dalğa

دالغالانماق: موجي شدن، متلاطم شدن، Dalğalanmaq

دالغين: مواج، متلاطم، Dalğın

دالماق: به فكر فرو رفتن، فرو رفتن، Dalmaq

دامار: رگ، Damar

دامارجا: خيردا دامار، مويرگ، Damarca

دامغا: مهر، Damğa

دان: سپيده، صبح، Dan

دانيشمان: سخنران و گوينده راديويي، Danışman

داورانيش: رفتار، حركات و سكنات، Davranış

دايانات: مقاومت، پايداري، Dayanat

داياناراق: با استناد، استنادا به، Dayanaraq

داياناق: پايگاه، Dayanaq

دب: عنعنه، فرهنگ، رسومات، Dəb

درگي: مجله، Dərgi

درنك: انجمن، Dərnək

درين: عميق، Dərin

دگه‌نك: چوب دستي بزرگ براي نزاع، Dəgənək

دگيشيك: عوضي، بدل، Dəgişik

دگيشيلمه‌ز: ثابت، لايتغير، Dəgişilməz

دليسوْو: ديوانه‌وار، همانند ديوانه، Dəlisov

دليقانلي: شجاع، نترس مجنون، ديوانه، Dəliqanlı

دليك: سوراخ، Dəlik

دليليك: ديوانگي، Dəlilik

دمير يول: راه آهن، Dəmir yol

دمير: آهن، Dəmir

دميرچي: آهنگر، Dəmirçi

دن: توخوم، غله، Dən

دنيز: دريا، Dəniz

ده‌رينتي: محصول چيده شده، Dərinti

ده‌ويكمك: با تعجب به اطراف نگاه كردن مثلا در جايي كه آدم غريب باشد، Dəvikmək

ده‌ييرمان: آسياب، Dəyirman

دوتساق: زندان، Dutsaq

دوراغان: ثابت، Durağan

دوراق: ايستگاه، Duraq

دورسون: جاويد، Dursun

دورمج: ساندويج، Dürməc

دورو: زلال، رقيق، Duru

دوروش: هيكل، ريخت، مقاومت، Duruş

دوروم: پايداري، شرايط، وضعيت، غلظت در مايعات، Durum

دوز بيلمه‌يه‌ن: نمك نشناس، Duz bilmiyən

دوزگون: صديق، Düzgün

دوزلاق: نمكزار، Duzlaq

دوشگون: ضعيف، رنجور، بيمار، Düşgün

دوشمه: سقوط، Düşmə

دوشوك: بي‌حال، نارس، بجه سقط شده، Düşük

دوشونجه‌: انديشه، فكر، ايده، Düşüncə

دوشونمه: فهم، شعور، Düşünmə

دوْغا: طبيعت، Doğa

دوْغال: طبيعي، Doğal

دوْغاناق: چنبر، Doğanaq

دوْغراما: تيليت آبدوغ، Doğrama

دوْغرو: راست، Doğru

دوْغرولماق: داوطلب شدن، بلند شدن، پيشقدم شدن، Doğrulmaq

دوْغو: مشرق، Doğu

دوْغوم: تولد، Doğum

دوْلار: فصل تابستان، Dolar

دوْلاشماق: پيچيدن، Dolaşmaq

دوْلاق: پاتابه، Dolaq

دوْلايي: راه پر پيچ و خم، Dolayı

دومان: مه غليظ، Duman

دوْناتماق: Donatmaq

دوْنار: فصل زمستان، Donar

دوْندورما: بستني، Dondurma

دوْندوروجو: فريزر، Dondurucu

دونه‌ن: ديروز، Dünən

دوْنوق: منجمد، يخ بسته، Donuq

دوواق: درپوش، ساتر، Duvaq

دويغو: حس، Duyğu

دوْيماز: سيري ناپذير، Doymaz

دويماق: حس كردن، Duymaq

دويولماق: حس‌ شدن، Duyulmaq

دويون: عقد، گره، Düyün

ديدرگين: آواره و سرگردان، جدا افتاده، Didərgin

ديرچه‌ليش: ترقي، رشد، Dirçəliş

ديرليك: زندگي، طرز زندگي، Dirlik

ديرميق: شن‌كش، Dirmiq

ديرناق: {مج} پرانتز، Dırnaq

ديره‌ك: ستون، Dirək

ديره‌نمك: دايانماق، ايستادن، مقاومت كردن، Dirənmək

ديز: زانو، Diz

ديزگين: افسار، Dizgin

ديشاري: بيرون، خارج، Dışar

ديشره: ائشيك، Dişrə

ديك: عمود، Dik

ديكئي: عمودي، Dikey

ديلداش: همزبان، Dıldaş

ديلمانج: مترجم، Dılmanc

ديله‌ك: آرزو، Dilək

ديله‌نچي: سائل، گدا، Dilənçi

ديليم: قاچ، Dilim

دينداش: هم‌دين، Dındaş

دينده‌ن دؤنموش: مرتد، Dindən dönmüş

دينله‌مك: گوش دادن، شنيدن، Dinləmək

دينله‌يه‌ن، دينله‌ييجي: شنونده راديويي، Dinləyən, Dinləyici

دييشمه‌ك: عوض كردن، Dəyişmək

رحمتليك: مرحوم، Rəhmətliı

زارافات: مزاح، شوخي لطيف، Zarafat

زنگين: غني، Zəngin

زوققوْو: مازي، خيلي ترش، Zoqqov

زومار: آذوقه، آذوقه زمستاني، Zumar

زيروه: قله، ستيغ، چكاد، شاواغ، Zirvə

زينه: باريكه آب، 

اكباتان ( اوخ باتان )

آلپ تكين سبك تكين يا سُميك تكين

اردو

سانجاق ( سانج )

چوب كه از ريشة چُوپْ مي باشد

آچار

خانه يا خانا از ريشة خان

چاپ

باتلاق يا باتاق يري

آناهيتا ( آنا ـ هيت، ناهيد، ستارة ناهيد )

چنگال ( در تركي چنگه و يا چنگل و احتمال

جنگل نيز از ريشة اين كلمه باشد )

سودا كه اصل تركي اش سئودا مي باشد

كوچ يا كُووچ

قاشق ( كه از ريشة قاش يعني ابرو مي باشد )

تپه، تل ( تلله ماق )

چكمه ( چكماق )

قاچاق

قاب ( قاب عكس )

قاچ يا قاش

دشت لوت ( لوت يعني برهنه )

بويوك ( بزرگ )
كيچيك ( كوچك )

آبجي يا آباجي

داغون از ريشة داغيتماق

گُل

اجاق

قارّه احتمال از ريشة قاره يا قره باشد

گئومات يا گئوماد ( گوي ماد و نمونة آن در تاريخ تركان زياد هست

 مانند گوي ترك يا گوي خان )

آقا با آغا ( آلپ آقا يا آغا از پادشاهان سكائي )

قشون

تنبك يا دنبك

دنج كه اصل تركي دينج مي باشد

چاپار

اتاق از ريشة اوتناق يري

چَك يا چِك

يورش

خان ( اغوزخان، چنگيزخان،ستارخان )

خانم كه اصلش خانيم مي باشد يعني خان من ، سرور من ، خاتون  ( نرگس خاتون )

ادب يا آداب از ريشة دب مي باشد

بشقاب

ببر يا بابير ( بابريان هند از نسل اميرتيمور )

طاق ( طاغ يا داغ )

توپ ( توپلوم )

دمار يا دامار

قابلمه

تيمور يا دمير

داداش (يولداش،قارداش)

ميليون و ميليارد
( ميل، ميليون، ميليارد )

بلبل

ساچمه ( ساچما يا ساچ )

اُتراق

يواش يا ياواش( ياوا )

دوشمن كه از ريشة دويش يا منيله دويشن

دكمه يا تيكمه