سیستم های مدیریت کیفیت

باشگاه خبرنگاران: سردرد انواع متفاوتي دارد و اگر شديد باشد، زندگي بيمار و حتي اطرافيان او را مختل مي کند.سردرد اغلب به علت ايجاد تغيير در ترکيب ماده شيميايي خون بر اثر رها شدن پروتئين از سلول هاي عصبي به وجود مي آيد.

در اين مطلب به نقل از «Readers Digest» ، به چند نوع سردرد شايع و راه هاي درمان آن اشاره شده است که اميدواريم مفيد واقع شود.

1-درد در دو طرف سر :

* علايم: درد روزانه در دو طرف سر به طوري که فشار شديدي به سر وارد مي شود.

* علت احتمالي: با کنار گذاشتن مصرف مسکن، سردرد برمي گردد و علايم ناشي از ترک دارو به وجود مي آيد. مصرف «پاراسيتامول» و «آسپرين» بيش از ۲ بار در هفته يا داروي مخصوص ميگرن به نام «تريپ تن» براي بيش از ۱۰ روز در ماه، خطر بروز سردردهاي شديد را در فرد افزايش مي دهد.

درمان: اگر سردرد غيرقابل تحمل باشد، پزشک داروي ضد افسردگي و ضد صرع تجويز مي کند که آستانه تحمل درد را بالا مي برد، مصرف اين داروها را مي توان به مرور زمان کم کرد.

۲ - درد همراه با احساس فشار در قسمت بالاي جمجمه:

اين نوع سردرد که احتمالا مربوط به استرس و اضطراب است، شايع است و ۵۰ تا ۷۰ درصد مردم ماهي يک بار دچار اين نوع سردرد مي شوند.

علايم: درد همراه با احساس فشار در قسمت بالا يا کنار سر

علت احتمالي: استرس و اضطراب

هرچند علت اصلي اين نوع سردرد مشخص نيست اما به نظر مي رسد دندان قروچه هنگام شب که به سفت شدن عضله فک منجر مي شود، در بروز اين نوع سردرد تاثيرگذار باشد. حالت نشستن نادرست هنگام تماشاي برنامه تلويزيوني که به عضله گردن و شانه فشار وارد مي کند و اعصاب سر را تحت فشار مي گذارد، ممکن است علت ديگر اين نوع سردرد باشد.

درمان: استفاده از محافظ دندان که ازدندان قروچه پيشگيري مي کند، قرار گرفتن در هواي تازه و مصرف کوتاه مدت مسکن، انجام يوگا، ماساژ و يک حمام داغ مفيد است.

۳ - سردرد انفجاري:

علايم: احساس زُق زُق کردن و گنگي در قسمت جلوي سر، احساس فشار روي سر، آبريزش و قرمز شدن چشم ها و تب.

علت احتمالي: سينوزيت مسدود يا ملتهب شده پشت چشم، بيني و گونه ها.

سينوس ها بر اثر عفونت باکتري يا ويروسي اغلب در فصل سرما ممکن است متورم شود. مجراي متورم مانع از تخليه خلط مي شود و در صورت عفوني شدن سينوس ها فرد در ناحيه سر و دندان هاي بالا احساس درد مي کند.

درمان: سردرد بر اثر سينوزيت طي چند روز از بين مي رود. داروهايي مانند ايبوبروفن يا پاراسيتامول در کاهش التهاب موثر است. در صورت ادامه درد به مدت بيش از ۱۰ تا ۱۴ روز، به پزشک مراجعه شود زيرا ممکن است براي درمان به مصرف  آنتي بيوتيک نياز باشد.

۴ - احساس سبکي درسر:

علايم: درد، احساس سبکي گاهي همراه با حالت تهوع و اضطراب: علت احتمالي: کاهش مصرف نوشيدني هاي کافئين دار مانند قهوه يا کوکا.

مصرف کافئين در عملکرد پيام رسان هاي شيميايي که رگ هاي خون را گشاد مي کند، تداخل پيدا مي کند. در صورت افت ناگهاني ميزان کافئين، بدن قادر به جبران کردن نيست.

درمان: سعي کنيد روزي بيش از ۳۰۰ ميلي گرم(۳ فنجان قهوه) يا ۴ فنجان چاي مصرف نکنيد. هر يک قوطي کولا حاوي حدود ۵۰ ميلي گرم کافئين است.

۵ - سردردهاي پشت چشم:

علايم: درد گنگ مداوم پشت حدقه چشم

علت احتمالي: فشار وارده روي چشم که سردرد ايجاد مي کند.

اين نوع سردرد که علت آن ممکن است بيماري حادتري مانند سرطان يا بيماري آب سياه باشد، بايد هرچه زودتر تشخيص داده و درمان شود. يکي از علل عمده اين نوع سردرد، استفاده نکردن از عينک است. در اين نوع سردرد به عضله چشم که نقش آن صاف کردن عدسي و ايجاد ديد دور شفاف است، براي نگه داشتن عدسي در حالت صحيح، فشار شديدي وارد مي شود که اين امر باعث سردرد مزمن مي شود. تماشاي طولاني مدت تلويزيون يا صفحه  رايانه حتي اگر به عينک نياز نباشد، به سردرد منجر مي شود.

درمان: هر ۲۰ دقيقه نگاه خود را از صفحه تلويزيون يا رايانه برداريد تا عضله چشم استراحت کند.

۶ - سردرد فلج کننده:

اگر ميگرن هاي هفتگي با دارو برطرف نشود، پزشک داروي ضد افسردگي با دوز پايين به نام «آمي تريپتيلين» تجويز مي کند.

علايم: درد شديد همراه با حساسيت به نور.

علت احتمالي: ميگرن حدود ۱۵ درصد جمعيت را درگير مي کند.

بعضي از مردم زمينه ابتلا به ميگرن دارند که با عواملي چون تغيير رژيم غذايي و آب وهوا و قرار گرفتن در نور مصنوعي بروز مي کند.اين درد غيرقابل تحمل از عصب سه قلو، عصب اصلي در صورت شروع مي شود و ساعت ها طول مي کشد و در صورت درمان نشدن، چندين روز ادامه پيدا مي کند.

درمان: دراز کشيدن در اتاق ساکت و تاريک تا سلول هاي عصبي آرام شوند. ورزش کردن هفته اي ۳ بار به مدت ۴۰ دقيقه در کاهش درد موثر است.

۷ - سردرد هنگام خم شدن:

علايم: سردرد هنگام خم شدن يا تکان دادن سر از يک جهت به جهت ديگر آغاز مي شود.

علت احتمالي: مصرف نکردن مايعات کافي براي حفظ ميزان آب بدن و الکتروليت مانند سديم، کلرايد و پتاسيم، منجر به کم آبي مي شود. متخصصان معتقدند، کم آبي بدن باعث تنگ شدن رگ هاي خوني مي شود و در نتيجه جريان خون و اکسيژن به مغز کاهش پيدا مي کند. از آنجا که مغز گيرنده درد ندارد، گيرنده هاي جداره آن، درد را ايجاد مي کند.

درمان: روزي ۶ تا ۸ ليوان آب بنوشيد.

۸ - سردردهاي ماهانه:

علايم: درد زُق زُق کننده که ماهي يک بار بروز مي کند.

علت احتمالي: در بيشتر موارد زنان هنگام قاعدگي که ميزان استروژن بدن آن ها پايين است، دچار سردرد مي شوند. در برخي موارد اين سردرد همراه با حالت تهوع، استفراغ و حساسيت به نور و صداست. نتايج تحقيقات نشان مي دهد تغيير در ميزان استروژن، رگ هاي خون را در مغز حساس مي کند و رگ هاي خوني دچار اسپاسم مي شود. زنان يائسه به علت کاهش استروژن دچار سردردهاي بيشتري مي شوند.

درمان: مصرف مسکن و داروهاي گياهي مانند بابونه مفيد است.

۹ - سردرد ناشي از عطر و ادکلن

علايم: دردهاي زُق زُق کننده که پس از مصرف ادکلن يا اسپري خوش بوکننده ايجاد مي شود.

علت احتمالي: ماده شيميايي موجود در اين مواد در افراد حساس، سردرد ايجاد مي کند و ممکن است به ميگرن نيز منجر شود. نتايج مطالعات متعددي نشان مي دهد، ماده اي که در ادکلن و عطر يافت مي شود، روي گردش خون در مغز تاثير مي گذارد و درد ايجاد مي کند.

بعضي مواد نيز مانند روغن دارچين و ميخک باعث سردرد مي شود.

درمان: از لوازم آرايشي بدون بو استفاده کنيد.

۱۰ - سردرد ضربه اي
 
علايم:  درد شديدي در قسمت چشم شروع و در شقيقه و گونه ها پخش مي شود. مدت اين سردرد از ۳۰ دقيقه تا ۴ ساعت متغير است.
 
علت احتمالي: ابتلا به سردردهاي خوشه اي
 
اين نوع سردرد به شکل خوشه اي طي يک ماه و هر روز در يک ساعت معين آغاز مي شود. يک چشم قرمز و دچار آبريزش مي شود و پلک نيز به علت اختلال در عصب سه قلو، افتادگي پيدا مي کند. آقايان بيشتر دچار اين نوع سردرد مي شوند. اين نوع درد به علت ايجاد ناهنجاري در هيپوتالاموس (قسمتي از مغز که ترشح هورمون ها و مواد شيميايي مختلف را هماهنگ مي کند) رخ مي دهد. پيغام هاي متفاوت باعث گشاد شدن عروق خوني مغز مي شود.
 
درمان: با نظر پزشک داروي تزريقي به نام سوماتريپتن تجويز مي شود که رگ هاي خون را جمع مي کند.