حدیث (1) امام على عليهالسلام :
اَلعَفوُ تاجُ المَكارِمِ؛
گذشت، اُوج بزرگواريهاست.
غررالحكم، ج1، ص140، ح520
حدیث (2) رسول اكرم صلىاللهعليهوآله :
إِذا اوقِفَ العِبادُ نادى مُنادٍ: لِيَقُم مَن أَجرُهُ عَلَى اللّهِ وَليَدخُلِ الجَنَّةَ قيلَ: مَن ذَاالَّذى أَجرُهُ عَلَى اللّهِ؟ قالَ: العافُونَ عَنِ النّاسِ؛
هنگامى كه بندگان در پيشگاه خدا مىايستند، آواز دهندهاى ندا دهد: آن كس كه مزدش با خداست برخيزد و به بهشت رود. گفته مىشود: چه كسى مزدش با خداست؟ مىگويد: گذشت كنندگان از مردم.
كنزالعمال، ج3، ص374، ح7009
حدیث (3) رسول اكرم صلىاللهعليهوآله :
مَن كَثُرَ عَفوُهُ مُدَّ فى عُمُرِهِ؛
هر كس پر گذشت باشد، عمرش طولانى شود.
اعلام الدين، ص315
حدیث (4) امام رضا عليه السلام :
مَا التَقَت فِئَتانِ قَطُّ إِلاّ نُصِرَ أَعظَمُهُما عَفوا؛
هرگز دو گروه با هم روياروى نشدند، مگر اين كه با گذشت ترين آنها پيروز شد.
كافى، ج2، ص108، ح8
حدیث (5) پيامبر صلىاللهعليهوآله :
مَن عَفا عَن مَظلَمَةٍ أَبدَ لَهُ اللّهُ بِها عِزّا فِى الدُّنيا وَالخِرَةِ؛
هر كس از ظلمى كه در حق او شده گذشت كند، خداوند به جاى آن در دنيا و آخرت به او عزّت مىبخشد.
امالى طوسى، ص 182
حدیث (6) امام حسين عليهالسلام :
إِنَّ أَعفَى النّاسِ مَن عَفا عِندَ قُدرَتِهِ؛
با گذشتترين مردم، كسى است كه در زمان قدرت داشتن، گذشت كند.
الدرة الباهرة، ص 24
حدیث (7) پيامبر صلىاللهعليهوآله :
تَعافَوا تَسقُطِ الضَّغائِنُ بَينَكُم؛
از يكديگر گذشت كنيد، تا كينههاى ميان شما از بين برود.
كنزالعمال، ج3، ص373، ح7004
حدیث (8) امام رضا عليه السلام :
فى قَولِهِ تَعالى: (فَاصفَحِ الصَّفحَ الجَميلَ) ـ : عَفوٌ مِن غَيرِ عُقوبَةٍ وَلا تَعنيفٍ وَلا عَتبٍ؛
درباره آيه «پس گذشت كن گذشتى زيبا...» فرمودند: مقصود، گذشت بدون مجازات و تندى و سرزنش است.
اعلام الدين، ص307
حدیث (9) امام على عليهالسلام :
شَرُّ النّاسِ مَن لايَعفو عَنِ الزَّلَّةِ وَلايَستُرُالعَورَةَ؛
بدترين مردم كسى است كه خطاى ديگران را نبخشد و عيب را نپوشاند.
غررالحكم، ج4، ص175، ح5735
حدیث (10) امام على عليهالسلام :
جازِ بِالحَسَنَةِ وَتَجاوَزعَنِ السَّيِّئَةِ ما لَم يَكُن ثَلَما فِى الدّينِ أَو وَهنا فى سُلطانِ السلامِ؛
(بدى يا خوبى را) به نيكى پاداش ده و از بدى درگذر، به شرط آن كه به دين لطمهاى نزند يا در قدرت اسلام ضعفى پديد نياورد.
غررالحكم، ج3، ص373، ح4788
حدیث (11) امام صادق عليه السلام :
اَلا اُحَدِّثُكَ بِمَكارِمِ الخلاقِ؟ الصَّفحُ عَنِ النّاسِ وَ مُواساةُ الرَّجُلِ اَخاهُ فى مالِهِ وَ ذِكرُ اللّهِ كَثيرا؛
آيا به شما بگويم كه مكارم اخلاق چيست؟ گذشت كردن از مردم، كمك مالى به برادر (دينى) خود و بسيار به ياد خدا بودن.
معانى الأخبار، ص 191، ح 2
حدیث (12) امام على عليهالسلام :
عَلَيكَ بِمُداراةِ النّاسِ وَ اِكرامِ العُلَماءِ وَ الصَّفحِ عَن زَلاّتِ الخوانِ فَقَد اَدَّبَكَ سَيِّدُ الوَّلينَ وَ الخِرينَ بِقَولِهِ صلىاللهعليهوآله : اُعفُ عَمَّن ظَـلَمَكَ وَ صِل مَن قَطَعَكَ وَ اَعطِ مَن حَرَمَكَ ؛
تو را سفارش مىكنم به مداراى با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دينى)؛ چرا كه سرور اولين و آخرين، تو را چنين ادب آموخته و فرموده است : «گذشت كن از كسى كه به تو ظلم كرده ، رابطه برقرار كن با كسى كه با تو قطع رابطه كرده و عطا كن به كسى كه از تو دريغ نموده است».
اعلام الدين، ص 96
حدیث (13) پيامبر صلىاللهعليهوآله :
ألا اُخبِرُكُم بِاَشبَهِكُم بى؟ قَالوا: بَلى يا رَسولَ اللّهِ. قالَ: اَحسَنُكُم خُلقا وَ اَليَنُكُم كَنَفا وَ اَبَرُّكُم بِقَرَابَتِهِ وَ اَشَدُّكُم حُبّا لاِِخوانِهِ فى دينِهِ وَ اَصبَرُكُم عَلَى الحَقِّ وَ اَكظَمُكُم لِلغَيظِ وَ اَحسَنُكُم عَفوا وَ اَشَدُّكُم مِن نَفسِهِ اِنصافا فِى الرِّضا وَ الغَضَبِ؛
آيا شما را از شبيه ترينتان به خودم با خبر نسازم؟ گفتند: آرى اى رسول خدا! فرمودند: هر كس خوش اخلاقتر، نرمخوتر، به خويشانش نيكوكارتر، نسبت به برادران دينىاش دوستدارتر، بر حق شكيباتر، خشم را فروخورندهتر و با گذشتتر و در خرسندى و خشم با انصاف تر باشد.
كافى، ج 2، ص 240، ح 35
حدیث (14) پيامبر صلىاللهعليهوآله :
اَوصانى رَبّى بِسَبعٍ: اَوصانى بِالخلاصِ فِى السِّرِّ وَ العَلانيَةِ وَ اَن اَعفُوَ عَمَّن ظَلَمَنى و اُعطىَ مَن حَرَمَنى و اَصِلَ مَن قَطَعَنى و اَن يَكونَ صَمتى فِكرا وَ نَظَرى عِبَرا؛
پروردگارم هفت چيز را به من سفارش فرمود: اخلاص در نهان و آشكار، گذشت از كسى كه به من ظلم نموده، بخشش به كسى كه مرا محروم كرده، رابطه با كسى كه با من قطع رابطه كرده، و سكوتم همراه با تفكّر و نگاهم براى عبرت باشد.
كنزالفوائد، ص 184
حدیث (15) پيامبر صلى الله عليه و آله :
مَن يَغفِر يَغفِرِ اللّهُ لَهُ وَ مَن يَعفُ يَعفُ اللّهُ عَنهُ؛
هر كس از خطاها درگذرد، خدايش از او درگذرد و هر كس گذشت كند خدا نيز از او گذشت كند.
نهج الفصاحه، ح 2768
حدیث (16) امیرالمومنین علی (ع) :
ألعَفوُ یُفسِدُ مِنَ اللَّئیمِ بِقَدر إصلاحِهِ مِنَ الکَریمِ.
عفو و گذشت به همان اندازه که در اصلاح شخص بزرگوار موّثر است شخص فرومایه را تباه می کند.
بحار الانوار، ج74، ص42
حدیث (17) امام صادق علیه السلام:
ثَلاثٌ مـَن کـُنَّ فِیهِ کـانِ سَیِّـداً: کَظمُ الغَیظِ وَالعَفـوُ عَن المَسیىءِ والصِّله بِـالنَفـسِ وَالمـالِ؛
سه چیز است که در هـر که بـاشـد آقـا و سـرور است: خشـم فـرو خـوردن ،گذشت از بدکـردار، کمک و صله رحـم بـا جـان و مـال.
تحف العقول، ص 317